Monarchie Malezji

Monarchie Malezji odnoszą się do systemu monarchii konstytucyjnej, jaki jest praktykowany w Malezji. System polityczny Malezji oparty jest na systemie parlamentarnym Westminster w połączeniu z cechami federacji.

Dziewięć stanów Malezji jest konstytucyjnie kierowanych przez tradycyjnych władców malajskich, zbiorczo określanych jako państwa malajskie. Konstytucje stanowe ograniczają uprawnienia do tronów do męskich muzułmanów malajskich pochodzenia królewskiego. 

Siedem to monarchie dziedziczne oparte na primogeniturze agnatów: Kedah, Kelantan, Johor, Perlis, Pahang, Selangor i Terengganu. W Perak tron ​​obraca się pomiędzy trzema gałęziami rodziny królewskiej luźno opartymi na starszeństwie agnatów. Jeden stan, Negeri Sembilan, jest monarchią elekcyjną; władca jest wybierany spośród męskich członków rodziny królewskiej przez dziedzicznych wodzów. 

Wszyscy władcy, z wyjątkiem tych z Perlis i Negeri Sembilan, używają tytułu sułtana. Władca Perlis jest nazywany Raja, podczas gdy władca Negeri Sembilan jest znany jako Yang di-Pertuan Besar .

Co pięć lat lub gdy pojawia się wakat, władcy zbierają się jako Konferencja Władców (Majlis Raja-Raja ), aby wybrać spośród siebie Yang di-Pertuan Agong, federalnego monarchę konstytucyjnego i głowę państwa Malezji. Ponieważ Yang di-Pertuan Agong jest wybierany spośród władców, Malezja jako całość jest również monarchią elekcyjną.

Role

Każdy z dziewięciu władców pełni funkcję głowy państwa własnego państwa, a także głowy religii islamu w swoim państwie. Podobnie jak w przypadku innych monarchów konstytucyjnych na całym świecie, władcy nie uczestniczą w faktycznym rządzeniu w swoich państwach; zamiast tego każdy z nich jest zobowiązany konwencją do działania za radą szefa rządu swojego państwa, znanego jako Menteri Besar (Menteri-menteri Besar). Jednak władca każdego stanu ma uznaniowe uprawnienia w mianowaniu Menteri Besar, który dysponuje większością w stanowym zgromadzeniu ustawodawczym, i odmowie rozwiązania zgromadzenia stanowego na żądanie Menteri Besar. Uprawnienia monarchów zostały z czasem ograniczone, chociaż toczy się debata na temat dokładnych granic ich uprawnień.

Yang di-Pertuan Agong jest federalną głową państwa. Jego symboliczne role obejmują bycie głównodowodzącym malezyjskich sił zbrojnych oraz pełnienie funkcji dyplomatycznych, takich jak przyjmowanie zagranicznych dyplomatów i reprezentowanie Malezji podczas wizyt państwowych. Yang di-Pertuan Agong jest głową islamu we własnym stanie, czterech stanach bez władców (Penang, Malakka, Sabah i Sarawak) oraz Terytoriach Federalnych. Yang di-Pertuan Agong jest zobowiązany przekazać wszystkie swoje uprawnienia państwowe regentowi, z wyjątkiem roli głowy islamu. Podobnie jak inni władcy, Yang di-Pertuan Agong działa za radą premiera i ma swobodę mianowania premiera, który dysponuje większością w Dewan Rakyat, niższej izbie parlamentu, i odmawiania rozwiązanie parlamentu. Yang di-Pertuan Agong mianuje również Yang di-Pertua Negeri , ceremonialnych gubernatorów czterech stanów bez władców, za radą premiera i szefów ministrów stanów.

Unikalną cechą monarchii konstytucyjnej w Malezji jest Konferencja Władców, składająca się z dziewięciu władców i czterech Yang di-Pertua Negeris. Konferencja zbiera się co trzy lata w celu omówienia różnych kwestii związanych z polityką państwową i krajową. Najważniejszą rolą Konferencji jest wybór Yang di-Pertuan Agong co pięć lat lub w przypadku wakatu. Tylko władcy biorą udział w wyborach Yang di-Pertuan Agong, a także w dyskusjach dotyczących przywilejów władców i praktyk religijnych. Inną rolą Konferencji w federalnym zarządzaniu krajem jest wyrażanie zgody na zmiany niektórych utrwalonych przepisów konstytucji federalnej, a mianowicie te dotyczące statusu władców, specjalnych przywilejów Bumiputry, statusu języka malajskiego jako języka narodowego oraz statusu islamu jako religii federacji.

 

Historia

Historycznie rzecz biorąc, na Półwyspie Malajskim kwitły różne królestwa malajskie. Najwcześniejsze królestwa były pod wpływem kultury hinduskiej, z których najbardziej godnym uwagi jest Langkasuka w dzisiejszej Kedah. W XV wieku Sułtanat Malakki stał się dominującą potęgą na półwyspie. Sułtanat Malakki był pierwszym malajskim państwem muzułmańskim opartym na półwyspie, które było również prawdziwą regionalną potęgą morską. Po upadku Malakki w 1511 roku kilku lokalnych władców pojawiło się w północnej części półwyspu, który później znalazł się pod panowaniem syjamskim wpływów, podczas gdy dwóch książąt z rodziny królewskiej Malakki założyło odpowiednio Johor i Perak. Sułtanat Johor stał się dominującą potęgą na półwyspie. Rozległe terytorium Johor sprawiło, że niektóre obszary uzyskały autonomię, która stopniowo przekształciła się w niezależne państwa.

W XIX wieku, gdy różne walki wewnętrzne między malajską arystokracją zagrażały brytyjskim interesom gospodarczym w regionie, Brytyjczycy rozpoczęli politykę interwencji. Brytyjczycy zawarli traktaty z niektórymi państwami malajskimi, instalując „mieszkańców” jako doradców władców, którzy wkrótce stali się de facto władzami rządzącymi ich państwami.  Ci mieszkańcy sprawowali władzę we wszystkim z wyjątkiem spraw religijnych i zwyczajów malajskich. W 1895 roku rządy Negeri Sembilan, Pahang, Perak i Selangor zostały połączone w Sfederowane Stany Malajskie, na czele których stał Generalny Rezydent z siedzibą w Kuala Lumpur. Brytyjczycy walczyli z Kedah, Kelantanem, Perlisem i Terengganu spod wpływów syjamskich, aż kolei każdy z nich otrzymał brytyjskiego „doradcę”. Johor był ostatnim stanem, który uległ presji brytyjskiej, otrzymując doradcę w 1914 roku. Te pięć stanów było znanych jako Niefederacyjne Stany Malajskie 

.

Po II wojnie światowej w 1946 r. Brytyjczycy połączyli Federacyjne Stany Malajskie i Niefederacyjne Stany Malajskie wraz z dwoma osadami w Cieśninie, Penang i Malakką, tworząc Unię Malajską, na czele której stał brytyjski gubernator. Zgodnie z warunkami Unii władcy malajscy oddali wszystkie swoje uprawnienia Koronie Brytyjskiej, z wyjątkiem spraw religijnych. Powszechny sprzeciw nacjonalistów malajskich doprowadził do reformy Unii Malajskiej, która w 1948 r. Przekształciła się w Federację Malajów, w której władcy zostali przywróceni do symbolicznej roli głów państw. 

 

Obecna forma monarchii konstytucyjnej w Malezji pochodzi z 1957 roku, kiedy to Federacja Malajów uzyskała niepodległość. Władcy służą jako konstytucyjne głowy swoich państw, a państwową władzę wykonawczą sprawują rządy stanowe wybrane przez lud. Władcy wybierają spośród siebie federalną głowę państwa, Yang di-Pertuan Agong, z federalnymi uprawnieniami wykonawczymi sprawowanymi przez wybrany rząd federalny. Forma monarchii konstytucyjnej została zachowana, gdy w 1963 roku utworzono Malezję